O cosmopolitismo exclui a guerra? Leibniz crítico da ideia de paz perpétua

Autores

  • Paul Rateau Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne
  • Abel Beserra Universidade de São Paulo

DOI:

https://doi.org/10.11606/issn.2447-9012.espinosa.2023.218045

Palavras-chave:

Guerra, Paz perpétua, Política, Leibniz, Castel de Saint-Pierre, Cosmopolitismo, Internacionalismo

Resumo

O objetivo deste artigo é examinar a natureza do cosmopolitismo leibniziano e os fundamentos sobre os quais ele repousa. Procura-se resolver a aparente contradição entre, por um lado, a defesa de um cosmopolitismo científico e teológico-moral e, por outro, um certo “realismo” político, orientado pelo conhecimento preciso das relações internacionais, com a consideração dos interesses particulares dos Estados e a preocupação de preservar o “equilíbrio da Europa”. O artigo busca mostrar como esse cosmopolitismo não implica uma rejeição, por princípio, da guerra nem a adesão ao projeto do abade de Saint-Pierre de instaurar uma paz perpétua.

Downloads

Os dados de download ainda não estão disponíveis.

Referências

AUGUSTIN, SAINT. (2000). La cité de Dieu. Paris : Gallimard.

BELAVAL, Y. (1969). Leibniz. Initiation à sa philosophie. Paris: Vrin.

CICERONE, M. T. (1974). Opere politiche e filosofiche di M. Tullio Cicerone. Lo stato, Le leggi, I doveri. (Volume primo). Torino: UTET.

CICERONE, M. T. (1997). Opere politiche e filosofiche di M. Tullio Cicerone. I termini estremi del bene e del male. Discussioni tusculane. (Volume secondo). Torino: UTET.

CICERONE, M. T. (2007). Opere politiche e filosofiche di M. Tullio Cicerone. De natura deorum. De senectutte. De amicitia. (Volume terzo). Torino: UTET.

COUTURAT, L. (1901). Logique de Leibniz. Paris: F. Alcan.

COUTURAT, L. (1993). Opuscules et fragments inédits de Leibniz. Paris: F. Alcan.

FICHANT, M. (2016). Leibniz : l’allemand, le français, l’universel. Paris: Société d’études leibniziennes de langue française. En ligne: Société d’études leibniziennes de langue française.

GAIADA, G. (2019). Leibniz et la justification de la guerre : une reconstruction selon les modalités déontiques et le droit naturel. In. Studia Leibnitiana, 51/1, Hannover, p. 42-75.

GRUA, G. (1948). Textes inédits. Paris: PUF.

LÄERCE, DIÒGENES. (1999). Vies et doctrines des philosophes illustres. Paris : Le livre de poche.

LEIBNIZ, G. W. (1768). Opera omnia, nunc primum collecta, in classes distributa, praefationibus et indicibus exornata. Edited by L. Dutens. vol IV. Geneve: De Tournes.

LEIBNIZ, G. W. (1859-1875). OEuvres de Leibniz – publiées par Alexandre Foucher de Careil. Paris: Didot.

LEIBNIZ, G. W. (1875-1890). Die philosophischen Schriften von Leibniz, C. I. Gerhardt (éd.), 7 tomes, Berlin.

LEIBNIZ, G. W. (1923). Sämtliche Schriften und Briefe – édition de l’Académie des Sciences. Berlin: Darmstadt, puis Leipzig, enfin Berlin.

LEIBNIZ, G. W. (1955). Correspondance Leibniz Castel de Saint-Pierre – édition de André Robinet. Paris: CNRS.

LEIBNIZ, G. W. (2004). Discours de métaphysique suivi de Monadologie et autres textes. Édition établi, présentée et annotée par Michel Fichant. Paris : Gallimard.

LEIBNIZ, G. W. (2023). Ensaios de teodiceia: sobre a bondade de Deus, a liberdade do homem e origem do mal. Tradução de Tessa Moura Lacerda e Celi Hirata. São Paulo: WMF Martins Fontes.

LUTHER, M. (1957). De servo arbitrio “On the enslaved will” or The bondage of the will. New York: Revell.

MARC-AURÈLE. (1945). Pensées pour moi-même; suivies du manuel d’epictète et du tableau de cebes. Paris : Garnier Frères.

NAËRT, E. (1964). La pensée politique de Leibniz. Paris: PUF, 1964.

PLUTARQUE. (1971). Vies. Pyrrhos-Marius – Lysandre-Sylla. Tome VI. Paris : Société d'Édition Les Belles Lettres.

RATEAU, P. (2008). La question du mal chez Leibniz. Fondements et élaboration de la Théodicée. Paris: H. Champion.

RATEAU, P. (2018). « La philosophie et l’idée d’encyclopédie universelle des connaissances selon Leibniz », Archives de Philosophie 2018/1, (Tome 81), pp. 115-141.

ROBINET, A. G. (1994). W. Leibniz. Le meilleur des mondes par la balance de l’Europe. Paris: PUF.

Downloads

Publicado

2023-12-30

Edição

Seção

Artigos

Como Citar

Rateau, P. . (2023). O cosmopolitismo exclui a guerra? Leibniz crítico da ideia de paz perpétua (A. Beserra , Trad.). Cadernos Espinosanos, 49, 65-128. https://doi.org/10.11606/issn.2447-9012.espinosa.2023.218045

Dados de financiamento